سیستم مدیریت یکپارچه چیست و چه کاربردهایی دارد؟
یک سیستم مدیریت یکپارچه، سیستمی است که سازمان برای مدیریت کلیه امور فرآیندی خود بکار میبرد تا بتواند به اهداف سازمان دست یابد و بطور متوازن اهداف ذینفعان خود را برآورد سازد.
تعریف سیستم مدیریت یکپارچه
سیستم مدیریت یکپارچه یا Integrated Management System یا به اختصار(IMS) تمام اجزای یک کسب و کار را به صورت یک سیستم واحد در میآورد تا فرآیند مدیریت و اجرای عملیات های سازمانی را ساده تر سازد. سیستم های مدیریت کیفیت (QMS)، مدیریت محیط زیست (EMS) و مدیریت ایمنی (OHS) بصورت یک سیستم واحد درآمده و در قالب مدیریت سیستم یکپارچه یا همان IMS مدیریت میشوند.
البته نباید به این سیستم ها بصورت سیستم های مجزا که با یکدیگر ترکیب شده اند نگریست، بلکه با استفاده از نقاط مشترکی که دارند به یکدیگر مرتبط اند و این امر از دوباره کاری های فرآیند مشابه در سه سیستم، اجتناب به عمل میآورد.
نقاط مشترک تمام این سیستم ها در قالب IMS شامل منابع (نیروی انسانی، تسهیلات و تجهیزات و سایر منابع) و فرآِیندها (که در سیستم های QMS، EMS و OHS مستندسازی شده اند و در سازمان پیاده میشوند) میشود.
منابع سیستم مدیریت یکپارچه
از منافع اصلی استفاده از سیستم مدیریت یکپارچه وجود المان هایی در سه استاندارد است که یکسان و یا مشابه هستند
هر سه استاندارد نیازمند کنترل مستندات میباشند
کنترل داده های ثبت شده در هر سه استاندارد تبیین شده اند
آموزش، رقابت پذیری و ایجاد آگاهی در هر سه استاندارد مشاهده میشود
در هر سه استاندارد نیاز به آدیت داخلی داریم
بازبینی مدیریت در هر سه استاندارد یک ضرورت بحساب میآید
در هر سه استاندارد به استفاده از سیستم های پایش و اندازه گیری استانداردها اشاره شده است
توسعه روزافزون یک فاکتور موفقیت در هر سه استاندارد محسوب میشود
اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی، از نیازمندی های ضروری هر سه استاندارد است
از این رو یک سیستم مدیریت یکپارچه میتواند زمان آدیت در سازمان را کاهش دهد چرا که برخی فاکتورها میتوانند تنها یکبار پایش شوند بجای آنکه در هر سیستم مدیریت یکبار بطور جداگانه مورد بررسی مجدد قرار گیرند.
با پیشگیری از وقوع دوباره کاری در سیستم ها میتوانیم به یک فرآیند مدیریتی کاراتر نیز دست یابیم.
مشخصات اصلی یک سیستم مدیریت یکپارچه
یک سیستم مدیریت یکپارچه زمانی تحقق مییابد که سازمان برای مدیریت جنبه های مختلف عملکردی خود از یک سیستم مدیریت واحد بهره مند گردد.
مشخصات این سیستم شامل موارد زیر میشود:
محدوده عملکرد آن شامل کلیه فرآیندها و سیستم های سازمان میشود و فاکتورهای سلامتی، ایمنی، محیط زیست، امنیت، منابع انسانی، مالی بازاریابی، روابط عمومی و سایر المان های سازمانی را با توجه به ارزش ها، فرآیندها و اهداف سازمان در بر میگیرد. بازبینی های مدیریتی میبایستی استراتژی و برنامه های کلان را مدنظر قرار دهند.
ممیزی های داخلی برای کل کسب و کار اجرا میگردد - نه اینکه بطور جداگانه برای هر سیستم مدیریتی اجرا شود.
بطور رسمی و معمول در یک شیوه نامه سازگار و ثابت با توجه به اهدافش تعریف میگردد.
از دوباره کاری های مستندسازی به حداقل میرسد تا کارآیی و بهره وری سیستم مدیریت یکپارچه تضمین گردد.
در راستای کنترل و راهنمای کارا و بهینه ی فرآیندهای سازمان بنا نهاده شده است و از هرگونه دنباله روی بی چون و چرا دوری میگزیند.
هر بند از سیستم مدیریت، سایر بندهای مدیریتی را نیز مدنظر قرار میدهد و در راستای آنها عمل میکند. نیازمندی های ذینفعان را از طریق استانداردها، قوانین و سایر تکنیک های مورد نیاز پوشش و در راستای اهداف سازمانی قرار میدهد.
یک رویکرد یکپارچه به برنامه ریزی با بهره گیری مناسب از راهکارهای گسترده مدیریت ریسک
مسئولیت پذیری و پشتیبانی یک تیم مدیریتی متحد
اگر بخواهیم در یک عبارت کلی ومفهومی، گواهینامه IMS را تعریف کنیم باید اینگونه بیان کنیم که به یک سیستم مدیریت یکپارچه گفته میشودکه یک ارتباط قوی ومستحکمی رابین اجزا درجهت رسیدن به اهداف برقرار میکند. گواهینامه IMS که برای مجموعه ای ازگواهینامه ها تعریف میشود بدین مفهوم است که سازمان یا شرکت دریافت کننده رابطور همزمان باسه استاندارد معروف وجهانی ISO 9001، ISO 14001 و ISO 45001 رااداره میکند. یابهتر است به این شیوه توضیح دهیم که گواهینامه IMS به یک گواهینامه معتبر جهانی گفته میشود که بطور منظم، یکپارچه وهمزمان به طراحی، مستند سازی وپیاده سازی سیستم مدیریت درسازمان میپردازد. درواقع گواهینامه IMS، ازترکیب وتلفیق یک سیستم مدیریت کیفیت، یک سیستم زیست محیطی ویک سیستم بهداشت وایمنی وقرارگرفتن آنهادرکناریکدیگرتشکیل میشود. پس زمانی که سخن ازگواهینامه IMS واستانداردهای مربوط به آن به میان میآید منظور همان ارائه همزمان استانداردهای سه گواهینامه ایزو 9001، ایزو 14001 و ایزو 45001 است.
معرفی ساختار ومشخصه های گواهینامه IMS
گواهینامه IMS دارای یک ساختار ومشخصه نظامند وهدفمند است. درواقع گواهینامه IMS بعنوان یک پایگاه داده ونظام مدیریت منظم معاملات معرفی میشود که درابتدا درسال 1968 درجهت حمایت وپشتیبانی ازبرنامه فضایی آپولو ناسا پایه گذاری شد. لازم است گفته شود که تمامی سیستم های مربوط به گواهینامه IMS و استانداردهای مربوط به آن، سیستم های جدا شدنی نیستند که بعدها یابه مرور زمان بهم پیوند داده شده اند. بلکه تمامی آنها با ارتباطات یکپارچه وبه صورت یک سیستم یکسان ایجاد شده و به طور همزمان درجهت مستند سازی دریک سازمان یانهادی به کار گرفته میشوند. ازهمین رو میتوان گفت؛ گواهینامه IMS به تنهایی وبه خودی خود فاقد اعتباراست.
درواقع گواهینامهIMS یک خواسته ونیاز مده شده دربین مشتریان ودرخواست کنندگان گواهینامه ایزو است. بعبارتی دیگر گواهینامه IMS یک اصطلاح است و فاقد هرگونه ماهیت فیزیکی است. پس قبل از آن لازم است حتماً استانداردهای مربوط به گواهینامه های ایزو 9001، ایزو 14001و ایزو 45001 برای یک سازمان صادر شود.